Depesza prasowa: Historia półmitycznego Popiela II jest historią "polskiego Kaliguli"

POLISH NEWS AGENCY

Depesza prasowa, przedruk dozwolony

Popiel II, Pompilius Secundus, Pompilius II jako "polski Kaligula"

Zielona Góra, dnia 10 lipca 2020, 

na podstawie wcześniejszej depeszy prasowej

Trudno przejść w milczeniu obok ogromnej analizy historyków poświęconych zagadce Pompiliusa II lub- potocznie- Popiela II. Jeśli wierzyć w poprawność pracy takich historyków jak Gall Anonim albo Wincenty Kadłubek, albo w powstałą w latach 1283–1296 tzw. "Kronikę Wielkopolską", oraz w pracę skrupulatnego badacza dawnych kronik, Augusta Bielowskiego, to opis Pompiliusza II (Popiela II) dotyczy postaci którą rzymski historyk Tacyt opisuje jako "zdradliwą". W wyniku sekwencji zdarzeń rozpada się całe imperium, z którego pozostaje maleńki skrawek, opisany jako "Boulanei" w źródłach z II wieku n.e., i który najpierw stacje się częścią jednego z klienckich imperiów starożytnego Rzymu, a następnie na ponowną niezależność wybija się po niemal tysiącleciu.

W najdawniejszych legendach z okolic Kruszwicy

Oto ginie kilkunastu, możliwe że około 20 władców. Zostają podstępnie otruci, dając wiarę relacji w kronice Wincentego Kadłubka (spisanej w okresie 1190-1205, uzupełnionej ok. sto lat później o imienną listę ofiar). Ich statek- zgodnie z oficjalną wersją historii propagowaną przez tyranicznego władcę, przytoczoną w wersji tej historii z roku 1676, miał się wywrócić, a oni sami- mieli zginąć. Wg lokalnych legend z okolic Kruszwicy despota miał, celem ukrycia zbrodni mającej na celu wyeliminowanie konkurentów do władzy, upozorować katastrofę komunikacyjną. Wg rozpowszechnianej oficjalnie wersji, oto miała się wydarzyć katastrofa statku, którym podróżowali decydenci.

Rodziny ówczesnych władców miano poinformować o katastrofie statku wiozącego przywódców, jak chce jedna z bardzo licznych wersji tej historii. Według całkowicie lokalnej wersji tej historii, spisanej relatywnie najwcześniej "Historii XXiX" (Der Heyden Tischgespraech, Kleszczewo 1676) oraz poniżej cytowanego źródła rodzinom zmarłych miano powiedzieć, że zaproszeni goście "odszedli statkiem i ten wywrócił się widocznie". W wyniku następujących po tym wydarzeniu zajść tyran traci władzę i według wszystkich dostępnych przekazów- ponosi śmierć w tajemniczych, niewyjaśnionych do dziś okolicznościach.

Den Familien berichtete Popiel, die Onkel waeren angeheitert mit dem Schiff abgefahren und offenbar gekentert.

Na stronie 127 czasopisma Die Grenzboten: Zeitschrift für Politik, Literatur und Kunst, Die Grenzboten: Zeitschrift für Politik, Literatur und Kunst -1863 -  Tom 1;Tom 22 – Strona 127 books.google.pl/books?id=ahpGAAAAcAAJ

Próby identyfikacji historycznej postaci

Według Wincentego Kadłubka Popelus Secundus, Popiel II o przydomku Choscisci, to prawnuk Lestka II, wnuk Leszka III i jego żony Julii, siostry Juliusza Cezara. Wincenty Kadłubek w swojej Kronice rozwinął znacznie opis Pompiliusza II, którego uczynił synem Pompiliusza I i wnukiem Leszka III. Według Kadłubka miał być władcą gnuśnym, tchórzliwym, zniewieściałym i zdradzieckim. Za namową żony miał wytruć swoich dwudziestu stryjów (synów Leszka III), podając im w czasie uczty zatrute wino, a następnie odmówił pogrzebania ciał. 

Opis ten stał się kanwą dla kolejnych pokoleń historyków próbujących, na podstawie przedstawionych opisów i wywodów genealogicznych, zidentyfikować tą postać. Odrzucono późniejsze źródła jako zbyt skażone, i skupiono się na najwcześniejszych wersjach tej historii. August Bielowski, wybitny badacz polskiej historiografii, podjął niezwykłą pracę nad próbą odtworzenia historycznej postaci na podstawie zachowanych źródeł. Odkrywa on prawdziwą postać która stała się odpowiednikiem "Kaliguli" i "Nerona" w polskim wydaniu. Wiele danych wskazuje, że historia ta może liczyć aż 2 tysiące lat. Legendy zachowały się, podobnie jak zachowały się na przykład liczne legendy wokół jeziora Nemi, gdzie jeden z rzymskich cesarzy miał dokonać podobnego czynu- w przypadku jeziora Nemi, w czasach współczesnych wypompowano z niego kilkadziesiąt milionów metrów sześciennych wody, by odkryć legendarne statki, zatopione wg legendy liczącej ponad 2 tysiące lat, istniejące - jak się okazało po wypompowaniu ok. 40 mln metrów sześć. wody- naprawdę.

Historyczny koniec Pompiliusa II

Pod pozorem wizyty międzypaństwowej władcę zwabiono na terytorium sąsiedniego kraju korzystając z pośrednictwa znanego mu starego wojownika. Otoczono go zaraz silnym hufcem, rzekomo dla zaszczytu, po czym, im bardziej się oddalano, tym bardziej go pilnowano.

Flakkus przeszedłszy do Tracji nakłonił ogromnymi obietnicami wahającego się , co prawda, i zbrodnie swe rozważającego króla, ażeby w rzymskie pogranicze obronne wkroczył . Wtedy, pod pozorem oddania mu zaszczytu, otoczono go silnym hufcem, a trybunowie i setnicy, dogadując mu i radząc, i im więcej się oddalano, tym wyraźniej go pilnując, wreszcie uświadomionego już o przymusie — do stolicy zaciągnęli. Oskarżony przed senatem przez małżonkę Kotysa, otrzymał wyrok skazujący go na przebywanie pod strażą z dala od swego królestwa. Trację podzielono między jego syna Remetalcesa, o którym było wiadomo, że się planom ojca sprzeciwiał , i synów Kotysa; ponieważ zaś oni nie byli jeszcze dojrzali, dodano im byłego pretora Trebeillenusa Rufusa jako tymczasowego zarządcę państwa, idąc za przykładem przodków, którzy Marka Lepidusa jako opiekuna dla dzieci Ptolemeusza do Egiptu byli posłali. Reskuporysa zawieziono do Aleksandrii i tam w czasie usiłowanej ucieczki albo na mocy zmyślonego obwinienia stracono. (wg Publius Cornelius Tacitus "Roczniki")

Śmierć władcy w polskiej legendzie

Z trupów wylęgły się myszy, które długo ścigały Popiela wraz z żoną i dwoma synami. W końcu dopadły ich ukrytych w wysokiej wieży, gdzie zostali pożarci. Nie wiemy, czy prawdą nie jest że władcę mogły "zjeść myszy"- zważywszy na jej historyczne zakończenie. Być może- w wersji zachowanej w polskiej literaturze wiele szczegółów, uznanych na przykład za niewygodnych politycznie dla kolejnych pokoleń krwawych władców, przemilczano lub pominięto.  Późniejsze analizy literackie sugerowały że taki opis- sugestia sił natury- musiał być konieczny z pedagogicznych względów- nie chciano bowiem w ogóle napominać o okolicznościach politycznych zdarzenia, związanych z utratą suwerenności kraju, jego de facto rozbiorem w wyniku skutków procesu sądowego.

Próbując połączyć dawne historie z realnymi wydarzeniami politycznymi, część literaturoznawców, w tym Augustyn Bielowski, umiejscawiali postać Pompilusa II w historii starożytnej. Antyczny władca Myzyi i Dacji pasuje pod władcę - przynajmniej w legendzie obalonego przez Myzów. Władca mógł być też obalony - prawdopodobnie za nazwą "Myszy" mogli kryć się mieszkańcy dużej prowincji Myzji (co jest naprawdopodobniejsze) lub Miśni, którą jeszcze w średniowieczu zwano Myszą. Po stronie niemieckiej, nad rzeką Nysą nieopodal Miśni i Budziszyna, wznosi się także inna "Kruświca" (Kruschwitz) tuż obok Łęknicy. Owe "myszy" mogą też być literacką przenośnią terminu "zemsta", termin ten niekoniecznie należy odczytywać dosłownie. Dawne opisy historii były o wiele bardziej złożone i wypełnione podobnymi formami literackimi mającymi swoje znaczenie i ewidentnymi dla dawnych czytelników. Dziś budzą one niezrozumienie, choć w czasach spisania tych tekstów mogły być oczywistymi i jasno rozpoznawalnymi aluzjami. Myszy- oznaczały mścicieli.

"Szczury powracają w różnych legendach jako mściciele. Wujkowie króla Popiela II, zamordowani przez niego i jego żonę i wrzuceni do jeziora, powracają jako szczury i (gnaw?) króla i królową do śmierci.

wg Demonology and Devil-Lore, autorzy: Moncure Daniel Conway Moncure Daniel Conway – 2012

Skutki polityczne

Wydaje się że do tego stopnia usilnie starano się rozwiązać kwestię przestępcy na tronie, że poświęcono w tym celu niepodległość kraju. Proces sądowy w kraju ościennym wiązał się z naruszeniem lechickiej niepodległości i politycznej niezawisłości w stopniu nieodwracalnym. Jeśli wierzymy w poprawność kronik (Galla i Wincentego Kadłubka), samorządny kraj miałby znikąć aż na około 900 lat. Sądząc analizie Augusta Bielowskiego i jego umiejętnościom literaturoznawczym, dawna potęga podniosła się jeszcze szczątkowo za Siemowita utożsamianego przez niego z Decebalem (87–106 n.e.) na podstawie prostego przetłumaczenia tego imienia i analizie tekstów źródłowych. Ale był to zryw przejściowy, i postacie utożsamiane z miejscową historografią znikły na wieleset lat ze źródeł historycznych, co też zauważają sami kronikarze na podstawie których sporządzono niniejsze opracowanie. 

"Król królów i książę książąt" - jeśliby analizować ten fragment opisu narzędziami historycznymi, wydaje się niemalże pewnym że ustęp ów odwołuje się do zgody na objęcie rządów wydanej przez cesarza. Oto- sądząc z doniesienia polskiego kronikarza Galla Anonima, zewnętrzne mocarstwo zniosło niezależność lokalnych władz i utworzono nową prowincję pozostającą w relacjach klienckich, po rozpadzie dawnej państwowości lechickiej i odebraniu jej niepodległości. 

"Po tym wszystkim młody Siemowit, syn Piasta Chościskowica, wzrastał w siły i lata i z dnia na dzień postępował i rósł w zacności do tego stopnia, że król królów i książę książąt za powszechną zgodą ustanowił go księciem Polski, a Popiela wraz z potomstwem doszczętnie usunął z królestwa."

(Gall Anonim, Kronika, I)

Nastąpił zdecydowany i jednoznaczny koniec dawnej niezależności politycznej i dawnego imperium. Nastąpił zdecydowany podział epok historycznych. Dawny kraj przestawał istnieć wraz z wymordowaniem poprzednich jego władców, pojawiał się nowy.

"Owoż ze zgaśnięciem tych gwiazd na niebie ojczystem, zgasła też sława i wszystek zaszczyt Lęchitów"

wg Wincenty Kadłubek, Historia Polonica (ok. 1190-1205 r.)

Zgasła wszelka chwaía Lechitów, wszczęła się mała słowianska Polska. Zarzucono, jak Długosz powiada, dawne imie Lechitów, a przyjęto na zawsze nazwę Polaków.

wg Lechicki początek Polski: szkic historyczny, Autorzy Karol Szajnocha, s.169

Próbując zachować oryginalną chronologię wydarzeń, Polska po raz pierwszy jest wzmiankowana jako osobna, odrębna prowincja i państwo klienckie. Analizujący dawne historie wypominają, że wywody genealogii władców, a taki był cel tej twórczości kronikarskiej, często pomijały całe epoki- i to samo zaznaczają też autorzy najwcześniejszych kronik. Jeśli chcielibyśmy szukać kolejnej wzmianki o prowincji, civitas zwanym Polska, to np. Klaudiusz Ptolomaeusz, znany starożytny geograf, kartograf i matematyk w swoim dziele Geogr. lib. 3. cap. 5. pisze o Polanach jako "Boulanej" pomiędzy 138 a 161 n.e.

Słowo "Boulanej" jest najwcześniejszym źródłowym zapisem nazwy "Polanie", i istnieje wiele późniejszych dowodów na stosowanie zapisu tej nazwy geograficznej z początkową literą "B". Jak dowodzi Wacław Maciejowski, większość późniejszych naukowców pomyliła pierwszą literę słowa "Boulanej" z literą "S", co było błędem tłumacza najpopularniejszego przekładu Ptolemeusza z greckiego na łaciński. Do dziś "zepsuta historia" powstała w wyniku błędu tłumacza jest nauczana i objaśniana, niezgodnie ze źródłowym tekstem dzieła Ptolemeusza, do którego w niniejszym tekście wracamy i który objaśniamy. Oto tekst źródłowy dzieła Klaudiusza Ptolemeusza:

Elattova de eunh vemetai Saomatian, paoa men ton Ouistoulan potamon. Upo touj Ouenedaj, Guuwnej. Eita Finnoi. Eita Boulanej. Uf ouj Foougondiwvej. Eita Auaohnoi, paoa thn cefalhn tou Ouistoula potamou.

Transliteracja do języka angielskiego:

"The less significant people abide in Sarmatia, near the mouth of the Vistula river. Beyond the Venedi are Guthones. Then the Finns. Then the Boulanes (= Poles). Beyond them are the Frugundians. Then the Avarens, near the head of the Vistula river".

Tekst polski

Bulonowie mogli być częścią Związku Lugijskiego: Strabon wylicza ich jako Butonów, wśródl plemion członkowskich owej ogromnej federacji plemiennej, i mogło to być właśnie to państwo plemienne Bulonów, z braku innych wzmianek o Butonach w tamtym okresie.

Kruszwica

Wojciech Kempa pisze: "Na mapie sporządzanie której zapoczątkował Marek Wispaniusz Agryppa (zm. w 12 roku naszej ery), a dokończył jego zięć Oktawian August (63 p.n.e. – 14 n.e.) widniała rzeka Wisła jako wschodnia granica Gerrmanii. W komentarzach do niej (Demensuratio provinciarum) czytamy"

Dacia, Getica finiuntur ab oriente desertis Sarmatiae, ab occidente flumine Yistula, a septentrione oceano, a meridie flumene Histro. [...] Germania, Raetia, ager Noricus ab oriente flumine Yistula et siłva Hyrcana, ab occidente flumine R(h)eno, a septentrione oceano, a meridie iugis A(lp)ium et flumine Danubio.

Co wg opinii tego autora możemy przetłumaczyć następująco:

Kraj Daków i Getów jest ograniczony od wschodu przez pustkowia Sarmatów, od zachodu rzeką Wisłą, od północy oceanem, a od południa rzeką Ister  [...]Germania, Recja, Noricum od wschodu [ograniczone są] rzeką Wisłą i Lasem Hercyńskim, od zachodu rzeką Ren, a od południa pasmem Karpat i rzeką Danubis [Dunaj]"

Istnieją poszlaki że stolica kraju Daków i Getów mogła się istotnie przynajmniej tymczasowo znajdować w ówczesnej Kruszwicy, na pograniczu obu tych krain.  

W najstarszej z kronik, Kronice Galla, wieża w której myszy zjadły Popiela była drewiana (lignea por. Gallus Lib 1 Cap 5 p 26), ale nie podaje miejsca w którym miało to mieć miejsce. Kronika Wielkopolska z roku 1295-go wprowadza opowieść do Kruszwicy, i nie wiemy, czy jest to ta sama Kruszwica na terytorium Polski. Nie wiemy, czy jest to możliwe, niemniej- wokół tej miejscowości zanotowano lokalne legendy odnoszące się do tej postaci, uzupełniające okoliczności jego upadku o nieznane i dziwne szczegóły. Zgodnie z oficjalną wersją historii wg dworu demonicznego despoty, przytoczoną w lokalnie zachowanej wersji tej historii wydanej najwcześniej w 1676 r.- statek, którym powracali po upojnym bankiecie u władcy jego goście, miał się wywrócić, a owi goście- mieli zginąć w wyniku wypadku podczas podróży. Jak chce lokalna, miejscowa, przedrukowana w lokalnej gazecie, legenda- przed zemstą próbował się skryć nawet pod wodami jeziora Gopło, w wielkiej szklanej bani. Nie wiadomo, skąd te historie znalazły się wśród mieszkańców okolic jeziora Gopło, i były żywe jeszcze ok. 1200 lub 1700 lat po okresie tych zdarzeń. Być może- Popiel był lokalną wersją Kaliguli.

Badacze zauważają że hydrografia regionu w tym okresie była inna, a Wisła łączyła się historycznie jeszcze na XVIII-wiecznych mapach z Jeziorem Gopło i mogła rozlewać się na dwie odnogi- z których jedna- poprzez Noteć- łączyłą się z Odrą, a druga- wpadałaby bezpośrednio do Bałtyku. Kilku historyków przytacza na dowód zapiski o znalezieniu dużych statków, nietypowych dla tak niewielkiej rzeki- przy budowie kanał Warta- Noteć. Połączenie takie nie jest niemożliwe, ba, tłumaczyłoby to strategiczną pozycję tego miasta. Doniesienia o tego typu połączeniu hydrograficznym są częścią lokalnej tradycji, istnieje tylko szereg zapisów historycznych donoszących o dawnych drogach żeglugowych, i nie zostały one potwierdzone współczesnymi badaniami hydrograficznymi- takowych nie prowadzi się. 

Ryc. Fragment XVIII-wiecznej mapy, ze zbiorów autora.

W odległości 9 km od Kruszwicy - w miejscowości Krusza Zamkowa odkryto gigantyczne starożytne miasto, emporium handlowe wraz z licznymi  osadami mieszkalnymi i produkcyjnymi. Jest to bodaj największe znane miasto starożytne odkryte na ziemiach obecnej Polski. Odkryto tam także pierwsze rodzime polskie monety z zapisem alfabetycznym. Jest to dowodem istnienia miejscowej cywilizacji. W Inowrocławiu odkryto antyczną kopalnię soli sprzed 2 tysięcy lat, oraz równie stare tężnie służące do warzenia soli. Największa tężnia miała 37 metrów długości i 6 metrów szerokości, inne były nieco mniejsze. Z zachowanych danych geodezyjnych z tego oktresu wiemy iż na Kujawach znajdowało się miasto Askaukalis. Około roku 150 n.e. mieszkający w Aleksandrii grecki matematyk i astronom Klaudiusz Ptolemeusz umieścił ją na Germania Magna, czwarta mapa Europy (Γερμανίας Μεγάλης θέσις, Εὐρώπης πίναξ δ´), jednej z 26 map wchodzących w skład słynnej Geografii (Γεωγραφικὴ Ὑφήγησις). Antyczny badacz sam nie brał udziału w pomiarach kartograficznych potrzebnych do ich tworzenia. Według dość skomplikowanego modelu  „geodetic deformation analysis"[link] (analiza deformacji geodezyjnych i dane modelu matematycznego odkodowującego zachowane dane geodezyjne.) odczytano tą mapę geodezyjną ze 150 r.n.e. i na jej podstawie powstał wykaz miast z ich zakładanymi lokalizacjami na terenie dzisiejszej Polski.

Źródło zdjęcia i linki do muzeum powstałego z materiału z wykopalisk: http://kronikiinowroclawskie.blogspot.com/2011/10/askakaulis-kasztelanska-22.html

Czy dawne legendy się zazębiają?

Nie wiemy, czy Bielowski ma rację. To jedna z interpretacji tej postaci historycznej. Co ciekawe, historia końca dynastii sapejskiej łączy się z kolejną legendarną postacią- niejakim Palemonem, znanym z awanturniczej podróży nad Bałtyk i z założenia nadbałtyckiego miasta Nowy Rzym (wg części opisów kronikarskich: podróż miała miejsce w ok. 57 r.n.e., za panowania Nerona) i wg przekazów ma swój dalszy ciąg dynastyczny. Odnośniki do tej historii załącza się na końcu artykułu.

cc Wikimedia. Popelus Secundus, rycina z roku 1605
Źródło http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/doccontent?id=2366&dirids=1

Pompiliusz II i Myzya: wyjaśnienie na str. 400 u Augusta Bielowskiego

 

Kronika polska, przez Dzierswę w końcu wieku XII. napisana: Z dodatkiem ... Autorzy Dzierswa

 

W Kronice Kadłubka (z poprawkami do tekstu źródłowego wg Augustyna Bielowskiego)

 

Wg ogromnej analizy literackiej Augusta Bielowskiego, władca ten należał do dynastii sapejskiej. Po śmierci brata Gajusza Juliusza Remetalkesa I objął rządy razem z jego synem Gajuszem Juliuszem Kotysem VIII w 12 r. Podziału Tracji między nimi dokonał Oktawian August, cesarz rzymski. Reskuporis otrzymał gorsze ziemie w przeciwieństwie do bratanka. Kotys VIII objął ziemie na południe od Hemus (dziś Stara Płanina), czyli „południowe" królestwo. Znajdowało się tam większość trackich miast z ludnością grecką. Respuporis III natomiast nie był zadowolony z otrzymanego działu, czyli Ripe Thraciae (Trackiego brzegu). Prowincja ta znajdowała się na także terytoriach położonych na północ od Dunaju,  była uboższa oraz zagrożona najazdami plemion z północy. Wstrzymywał się od jawnego buntu w stosunku do bratanka z obawy przed cesarzem. Dopiero po śmierci Oktawiana Augusta, postanowił przejąć kontrolę nad państwem Kotysa VIII po roku 14. Cesarstwo rzymskie postanowiło interweniować drogą dyplomatyczną, która okazała się bezskuteczna. Reskuporis bowiem dawał fałszywe oznaki pojednania. W 18 r. porwał znienacka bratanka i kazał go zabić. Nowy cesarz Tyberiusz postanowił zbadać sprawę śmierci kuzyna. Do Reskuporisa przybył propretor Mezji Latiniusz Panduza z wezwaniem przed obliczem cesarza do Rzymu. Król obawiał się najgorszego. W 19 r. został pojmany i wysłany do cesarza. Podczas procesu udowodniono mu winę zbrodni na Kotysie VIII. Otrzymał karę wygnania do Aleksandrii w Egipcie. W czasie drogi na wygnanie Reskuporis III próbował uciec, ale bez skutku. Zginął w nieznanych okolicznościach.

Wstęp krytyczny do dziejów Polski Autorzy August Bielowski

Dalsza historia prowincji Polania

1. Katualda, władca ziem obecnej Polski w ok. 19 r.n.e.

   ... Konkurujący o władzę z Katualdą władca Marbod jako chłopiec trafił do Rzymu w charakterze zakładnika, żywej ... też do elitarnej szkoły na Palatynie. Ok. 9 p.n.e. Marbod powrócił do Germanii, prawdopodobnie w wyniku ucieczki. W l. 10-9 ...

    

2. Pierwsze państwa na ziemiach polskich: Królestwo Wielkiego Kruka

   ... Organizator państwa i władca Około 9 p.n.e. Marbod powrócił do Germanii, prawdopodobnie w wyniku ucieczki. W l. 10-9 ... swebskich nacierających z północy, z dorzecza Łaby. Marbod nawiązał tam relacje z innymi plemionami tworząc silny związek ...

    

3. Lugidunum i Związek Lugijski. Wydarzenia roku 85 n.e.

   ... mającego swoją stolice na obszarze obecnych Czech. Marbod, wykształcony starannie w Rzymie wódz markomański (pobierał nauki u ... od 9 roku p.n.e. do 19 roku n.e. W pewnym momencie Marbod, w zamyśle Rzymian mający być władcą państwa klienckiego, wybił ...

    

4. Od Marboda do Samona

   ... Stolica jego państwa jest po dziś dzień nieznana. Marbod w końcu został pokonany przez Arminiusa (Hermana), wodza germańskich ...

   Król Wanniusz (20-50 n.e.)

   Kategoria:  Historia starożytna ...

    

Dynastyczna kontynaucja na terenie wybrzeża Bałtyku

Kolejna osoba z tej dynastii- Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów, to mityczny założyciel dynastii litewskich książąt. Jan Długosz (1415 do 1480) pisał, że Litwini mają korzenie rzymskie, ale nie zagłębił się w szczegóły. Opowieść ta po raz pierwszy została wspomniana w drugiej edycji litewskiej kroniki w 1530 roku.
Według jej treści, Palemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z pięciuset rodzinami szlacheckimi, popłynął do ujścia rzeki wpadającej do Bałtyku . Tu osiedlili się, nazywając ziemię tą Liwonią.

Kim mogli być? Sugerując się wynikami wyszukiwarki Google, imię przywódcy przybyszów mogło należeć do Polemona II, właśc. Gajusz Juliusz Polemon II Filogermanik Filopatris (gr.: Πολέμων, Polémōn), lub, co jest najprawdopodobniejsze, do jego syna,  Polemona Eupatora, o pełnym imieniu Marcus Antonius Polemon Zenon Pythodoros Eupator. Los młodego księcia Anatolii nie jest znany po roku 69 r.n.e., gdy jego ojciec Polemon II utracił swoje ostatnie z królestw, kolejno anektowanych do cesarstwa rzymskiego za czasów Nerona. Władcy z dynastii kontrolującej ongiś ogromne imperium znaleźli się w konflikcie wyznaniowo- politycznym z Neronem. Polemon Eupator niknie wówczas z kart historii. Wg różnych źródeł nieznane są też późniejsze losy jego ojca, opisanego ponizej.

Polemon II, właśc. Gajusz Juliusz Polemon II Filogermanik Filopatris (gr.: Πολέμων, Polémōn) (zm. przed 100 n.e.) to król Tracji z braćmi Remetalkesem III i Kotysem IX w latach 19-38, król Pontu w latach 38-64 oraz Bosporu w latach 38-39. Los króla po 69 n.e. jest nieznany.

 

Rodzina

Polemon II należał do trackiej dynastii sapejskiej. Ojcem jego był Gajusz Juliusz Kotys VIII, król Tracji, a matką Antonia Tryfena, córka Marka Antoniusza Polemona I Eusebesa Sotera, króla Małej Armenii, Pontu i Bosporu oraz Pytodoris Filometor. Dzięki babce macierzystej był spowinowacony z dynastią julijsko-klaudyjską. Pytodoris była bowiem córką Pytodorosa z Tralles i Antonii, córki rzymskiego triumwira Marka Antoniusza oraz siostry przyrodniej Antonii Młodszej, babki cesarza rzymskiego Kaliguli.

 

Odziedziczył nazwisko rodowe Gajusz Juliusz po ojcu i dziadku Remetalkesie I, który otrzymał obywatelstwo rzymskie. Po zabójstwie ojca mieszkał z matką i rodzeństwem w Rzymie. Kształcił się i wychowywał razem z przyszłym rzymskim cesarzem Kaligulą. Polemon przebywał na dworze kuzynki Antonii Młodszej. Antonia była bardzo wpływową kobietą nadzorującą krąg różnych książąt i księżnych. Jej krąg brał udział w politycznym zachowywaniu granic cesarstwa rzymskiego i spraw państw zależnych od Rzymu.

 

Rządy w Poncie

Cesarz rzymski Tyberiusz postanowił zająć się dziećmi Kotysa VIII, zamordowanego w 18 r. Przywrócił im królestwo trackie wraz z ich tymczasowym opiekunem Trebellenusem Rufusem, byłym rzymskim pretorem. W 19 r. Polemon II otrzymał z braćmi południową część Tracji, a północną kuzyn i szwagier Remetalkes II. W 38 r. Kaligula, nowy cesarz rzymski, zadbał o dojrzewających synów Kotysa VIII. Najstarszemu Gajuszowi Juliuszowi Remetalkesowi III wyznaczył Trację, najmłodszemu Gajuszowi Juliuszowi Kotysowi IX przyznał Małą Armenię. Kaligula później dodał mu zapewne Sofene.

 

W 38 r. Polemon II otrzymał od cesarza Pont oraz Bospor Kimmeryjski. W królestwie bosporańskim nigdy nie rządził, ponieważ panowała nad nim jego siostra Gepaepyris od 37 r. W Poncie rządził wraz z matką Antonią Tryfeną, która była tam królową od śmierci matki w 33 r. Od 55 r., kiedy zmarła Tryfena, zaczął panować samodzielnie. Na podstawie swojego imienia zmienił nazwę miejscowości Fanizan na Polemonium (ob. Fatsa w Turcji).

 

Aneksja Pontu przez Rzym

Za panowania Nerona, cesarza rzymskiego, doszło do zmian w Poncie. W 64 r. królestwo zostało definitywnie przyłączone do imperium rzymskiego i wcielone do prowincji Galacji. Aneksja miała być podobno dokonana za zgodą Polemona II. Nie wiadomo co się działo dalej z byłym królem. Z żoną Julią Mamają, zapewne księżniczką z Emesy, miał dwóch synów: Remetalkesa i Polemona.

Więcej o Palemonie:

1. Historia Palemona

   ... swoją kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii ... mogło należeć do Polemona II, właśc. Gajusz Juliusz Polemon II Filogermanik Filopatris (gr.: Πολέμων, Polémōn), lub do ...

    

2. Litaturoznawcy na temat Palemona i obecności dynastii sapejskiej w polskiej literaturze historycznej

   ... swoją kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii ... mogło należeć do Polemona II, właśc. Gajusz Juliusz Polemon II Filogermanik Filopatris (gr.: Πολέμων, Polémōn), lub, co ...

    

3. Zapomniany władca-psychopata. Czy Krusza koło Kruszwicy mogła być stolicą państwa Popiela II?

   ... Do tej samej dynastii należał także jeden z Polemonów: Polemon Eupator. Nie wiemy, czy akurat o tym Palemonie, Polemonie, wspominają ... swoją kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii ...

    

4. Rok 57 n.e. Publius Libo zakłada Nowy Rzym nad Bałtykiem.

   ... swoją kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii ... kroniki w 1530 roku. Według jej treści, Palemon, Polemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...

    

5. Leszko III Kotys. Skąd w "Kronice Polski" znalazła się historia dynastii sapejskiej?

   ... zwłaszcza że jedyną postacią łączącą oba motywy jest Polemon, Palemon, opisany w innym z artykułów. Widewuto ...

    

    

   Rzymski Palemon i jego nadbałtyccy potomkowie

   Kategoria:  Historia starożytna     wg Wiadomość o kleynocie szlacheckim, oraz herbach domów szlacheckich w koronie ... Autorzy Ewaryst Andrzej Kuropatnicki (hrabia.) s. 35-36

    

   Rok 57 n.e. Publius Libo zakłada Nowy Rzym nad Bałtykiem.

   ... kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii litewskich ... litewskiej kroniki w 1530 roku. Według jej treści, Palemon, Polemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...

    

   Historia Palemona

   ... kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii litewskich ... edycji litewskiej kroniki w 1530 roku. Według jej treści, Palemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...

    

   Litaturoznawcy na temat Palemona i obecności dynastii sapejskiej w polskiej literaturze historycznej

   ... kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii litewskich ... litewskiej kroniki w 1530 roku. [2] Według jej treści, Palemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...

    

   Rzymianie nad antycznym Bałtykiem. Roma Nova.

   ... korzeniach i o komandorze Lemonijuszu.  Wg Marcina Kromera Palemon bardziej pasuje na historię Publiusza Libo. Publiusz był przyjacielem ...

    

   Leszko III Kotys. Skąd w "Kronice Polski" znalazła się historia dynastii sapejskiej?

   ... że jedyną postacią łączącą oba motywy jest Polemon, Palemon, opisany w innym z artykułów. Widewuto – ...

    

   Zapomniany władca-psychopata. Czy Krusza koło Kruszwicy mogła być stolicą państwa Popiela II?

   ... kulturę i republikańskie jeszcze obyczaje. Polemon lub Palemon, przywódca przybyszów-to mityczny założyciel dynastii litewskich ... edycji litewskiej kroniki w 1530 roku. Według jej treści, Palemon, krewny cesarza Nerona, uciekając od okrucieństwa cesarza z ...

    

   Zagadka Palemona- litewskiego księcia z czasów antycznych

   ... Żomoydzkaja zemla. Y potom wyszereczennoie kniaże Palemon wrodył trech synow: starszy Bork, druhi Kunos, tretij Spera ?. ...

    

Opr. Adam Fularz na podstawie Wikipedii, ilustracja z pocztu królów bałwochwalców.

Sartre M., Wschód rzymski. Prowincje i społeczeństwa prowincjonalne we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego w okresie od Augusta do Sewerów (31 r. p.n.e.-235 r. n.e.), tłum. S. Rościcki, Ossolineum, Wrocław 1997, s. 41 i in., ISBN 83-04-04386-6.

Brueckner, Slownik etymologiczny jezyka polskiego, Kr. 1927 s. 431; Slownik Staropolskich Nazw Osobowych, Wr. 1975 IV 332; Slownik Starozytnosci Slowianskich, Wr. 1970 IV 228-9; Wielkopolski Slownik Biograficzny, W. 1981 (P-a oprac. A. Gasiorowski); - Buczek K., Zagadnienia wiarygodnosci dwu relacji o poczatkowych dziejach panstwa polskiego, w: Prace z dziejow Polski feudalnej ofiarowane R. Grodeckiemu, W. 1960 s. 45-56; Deptula Cz., Sredniowieczne mity genezy Polski, "Znak" 1973 nr 233-4 s. 1365-403; Dowiat J., Polska panstwem sredniowiecznej Europy, W. 1968 s. 83-8; Hensel W., Najdawniejsze stolice Polski - Gniezno - Kruszwica, P.-W. 1960 s. 20-2; tenze, Polska przed tysiacem lat, Wyd. 2, Wr. 1964 s. 71 i n.; Hertel J., Imiennictwo dynastii piastowskiej we wczesniejszym sredniowieczu. W. 1980 s. 15-38; Ketrzynski S., Polska X-XI wieku, W. 1961 s. 21-3; Laguna S., Pisma, W. 1915 s. 279-89; Lowmianski H., Poczatki Polski, W. 1967-73 III 417 i n., V 310-40, 460; Maslanka J., Slowianskie mity historyczne w literaturze polskiego Oswiecenia, Wr. 1968; Potkanski K., Jeszcze o Piascie, "Kwart. Hist." T. 14: 1900 s. I-16; tenze, Lechici - Polanie - Polska, Wyd. 2, W. 1965 s. 414-65; tenze, Podanie o Popielu i Piascie, w: Pisma posmiertne, Kr. 1924 II 94-112; Slaski K., Watki historyczne w podaniach o poczatkach Polski, P. 1968 s. 69-84; Tymieniecki K., Spoleczenstwo slowian lechickich, Lw. 1928 s. 157; Widajewicz J.,  Poczatki Polski, Kr. 1948 s. 107-15, 156-8; Windakiewicz S., Epika polska, Kr. 1929 s. 117-26; Wojciechowski T., O Piascie i piascie, Rozpr. PAU Wydz. Hist.-Filozof., Kr. 1895 XXXII 172-4, 203-4,; - Anonim tzw. GAll, Kronika polska, tlum. R. Grodecki, Kr. 1923 s. 67-9; Kronika slasko-polska, Mon. Pol. Hist.. III 615; Kronika wielkopolska, tlum. K. Abgarowicz, W. 1965 s. 64-6; Mistrz Wincenty, Kronika Polska, tlum. K. Abgarowicz, B. Kuerbis, W. 1974 s. 78-98; Pommersches Urkundenbuch, Ed. Kl. Conrad, Koeln_Wien 1970 nr 145 s 184

--

Adam Fularz

Wydawnictwo Merkuriusz Polski
"Wieczorna.pl" sp. z o.o.
T +48604443623

F +442035142037
E adam.fularz@wieczorna.pl
Dolina Zielona 24a, PL 65-154 Zielona Góra

AGENCJA PRASOWA MERKURIUSZ POLSKI- Wieści i treści od 3 stycznia 1661

TEKSTY

Każdego dnia Agencja Merkuriusz udostępnia kilka materiałów prasowych ze wszystkich regionów Polski. Dotyczą one najważniejszych wydarzeń w skali kraju, różnych dziedzin życia. Stanowi źródło informacji dla redakcji prasowych.

ZDJĘCIA

Na zamówienie abonenta udostępniamy serwis fotograficzny. Korzystają z niego serwisy internetowe i redakcje prasowe.

WIDEO

Na zamówienie abonenta udostępniamy serwis video. Korzystają z niego stacje telewizyjne.